Manieren om klimaatverandering tegen te gaan. Optie 1: minder vlees eten. Optie 2: de overheid aanklagen omdat ze te weinig doen.
Urgenda koos in 2013 voor de tweede optie. Haar eis: de Nederlandse staat moet meer maatregelen nemen om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. Dat is haar plicht ten opzichte van haar burgers.
Tweemaal werd Urgenda in het gelijk gesteld en tweemaal ging de overheid in beroep. Aankomende vrijdag om 11:00 is de definitieve uitspraak.
Wie of wat is Urgenda?
Urgenda is een Nederlandse stichting dat zich ten doel stelt Nederland sneller duurzaam te maken. Ze is opgericht in 2007.
De stichting is het bekendst vanwege de Klimaatzaak tegen de overheid, maar Urgenda organiseert ook vele andere dingen, zoals gezamenlijk inkopen van zonnepanelen of elektrische auto’s.
Wat eist Urgenda?
De eis van Urgenda was dat Nederland in 2020 40% minder broeikasgassen moet uitstoten ten opzichte van 1990. Dit is op basis van een verklaring die de overheid ooit zelf aflegde, waarmee ze beloofde 25% tot 40% minder uit te stoten in 2020.
Urgenda stelt dat de overheid een zorgplicht heeft en daarom actie dient te ondernemen om de burgers te beschermen. In 2015 verklaarde de rechtbank dat de Nederlandse staat inderdaad een zorgplicht heeft en onrechtmatig handelt. De rechter houdt de staat aan een reductie 25% als absolute ondergrens ten opzichte van 1990.
De overheid was het niet eens met de uitspraak. Niet zo zeer over de uitspraak an sich, maar zij vindt dat dit een politieke kwestie is en dat de rechtbank zich hier afzijdig van te houden heeft.
Maar ook in hoger beroep werd Urgenda in het gelijk gesteld. Ditmaal op basis van mensenrechten. Tussen haakjes: dit is de eerste rechtszaak wereldwijd waarbij een beroep wordt gedaan op mensenrechten ter bescherming van burgers tegen gevaarlijke klimaatverandering, waarbij dat beroep ook wordt gehonoreerd.
Wederom legde de overheid zich er niet bij neer en greep ze haar laatste kans aan om in beroep te gaan. Aankomende vrijdag, 20 december 2019 om 11:00, zal de hoge raad definitief uitspraak doen.
Welke straf hangt de overheid boven het hoofd?
De rechtbank kan de overheid een dwangsom opleggen, maar dat zal waarschijnlijk niet gebeuren.
Toch zal de overheid de uitspraak niet in de wind slaan: de hele wereld kijkt mee en de geloofwaardigheid van onze rechtstaat staat op het spel.
[W]ij propageren dat Den Haag de ‘’stad van recht en vrede’’ is en wij willen ook allerlei tribunalen in ons land hebben. Maar als we ons dan niet aan onze eigen rechterlijke uitspraken houden, zijn we gewoon een bananenrepubliek. Daarom ga ik ervan uit dat ze gaan doen wat de rechter zegt, en dat betekent dat we heel veel sneller moet gaan acteren.
Marjan Minnesma, oprichter Urgenda